Fargegriller, fargeglede

"Eg kjem til mitt gule hus" All rights reserved © LinaLyng

"NEI! EG VIL HA DEN BLÅ!!!"  "Eg vil ha den gule koppen!" Mange vaksne blir irriterte på barn som har såkalla griller når det gjeld fargepreferansar i forhold til klede, bestikk, interiør eller andre ting. Og det kan vera ei sann utfordring å prøva å overtyda ein fireåring om at maten smakar likt frå ein grønn og ein rosa tallerken. Så kanskje skal ein ikkje det? Kanskje smakar det ikkje likt? Kanskje blir ikkje livet og dagen heilt den samme om ein går i lilla glitterkjole eller grønrutete onepiece? Dei fleste barn har eit sterkt forhold til fargar. Det hadde eg også, og eg har det enno. Eg hugsar svært godt korleis det var å vera lita jente og ha fått ein ROSA kjole. Endeleg ein rosa kjole! Det var ei stor hending i livet mitt. Fargen fekk ALT til å sjå annleis ut. Der og då var den rosa kjolen omtrent det viktigaste i livet mitt, eg vart fylt av mange nye kjensler på grunn av nett den fargen. Og eg gjekk ikkje i barnehage og eg var ikkje utsett frå gruppepress eller merkepress av noko slag. Eg hadde berre behov for rosa. Eg hadde barnleg fargeglede.

Akkurat når det gjeld fargar, har eg faktisk langt på veg bevart barnet i meg. Utan å tenka meg om, reiser eg meg frå bordet og går eg og hentar ein ny kopp eller tallerken dersom eg føler at den eg har fått er feil farge i dag. Når eg er heime hos meg sjølv, vel å merka... Litt folkeskikk har til og med eg tileigna meg etter kvart.


Eg trur eg kan sei at eg er meir enn gjennomsnittleg oppteken av fargar. Ikkje berre oppteken, eg er avhengig av rette fargar til rett tid. Eg kan til dømes ikkje sjå på eit fint fargekart som engasjerer meg seint på kveld, for då får eg ikkje sova. Det er heilt merkeleg kor mykje energi eg får av å mala med dei fargane eg føler at eg treng å mala med. Dette gjeld både på maleria mine men også i interiøret. Behover for ein spesifikk farge kan kjennast heilt fysisk for meg. Ein ny og spennande farge kan fylla meg med begeistring lenge. Det minner litt om kjensla av å ha fått ein ny og knakande kjekk venn. Ein venn som tek meg med på nye opplevingar og som får meg til å sjå på livet med litt andre auge.

I fleire år kunne eg verkeleg ikkje fordra gult. Gul påverkar alle andre fargar rundt seg. Dette mislika eg sterkt, eg følte at bittelitt gult øydelagt fargebalansen veldig. Men så, sakte, gjennom fleire år begynte eg å verkeleg lika gul igjen. Det heile begynte då me leigde eit rekkehus med eit knallgult rom i Eidfjord. Pga den fæle fargen vart rommet degradert til malerom for meg. Og det var der, i det gule rommet, eg begynte å tora å mala på store lerret og for første gong fann meg sjølv i bildeuttrykk. Det var rett og slett ei forløysande tid.

Fargar påverkar oss og stimulerer oss på ulik måte. Eg trur ikkje det er slik at ein farge virkar likt på alle, og det er sikkert ikkje like viktig for alle heller. Tidlegare hadde eg ein jobb der eg ofte hadde viktige og vanskelege samtalar med barn. "Kva er yndlingsfargen din?" var eit spørsmål som nesten alltid fungerte kontaktskapande og som fekk barnet til å slappa av. Eg innbiller meg at nokre av barna også kjende seg tatt på alvor av nett det spørsmålet. Det er eit spørsmål som berre DU veit svaret på og du får ein sjanse til å sei noko om preferansane din og kven du er på ein enkel måte.



Alle menneske, også barn, treng å oppleva at deira ønske og preferansar blir høyrte og ofte også etterlevde. Eg vil påstå at å strekka seg litt ekstra for å imøtekoma barnet sitt fargeønske på til dømes klede, sjølvsagt innanfor rimelege grenser, er ein enkel måte å ta barn på alvor. Dei fleste barn krev ikkje å få gå med den rosa kjolen eller drikka av den gule koppen for å vera vanskelege. Det er faktisk fordi dei merkar seg sjølve og sine eigne behov og preferansar og er i stand til å gje uttrykk for desse. Det er ein god og viktig ting, og fører faktisk til at ein blir mindre sjølvoppteken på den negative måten seinare i livet.

Kva fargar har du vore oppteken av opp gjennom livet? Kva farge treng DU i dag? Kanskje kan fargane vera ein måte å ta deg sjølv, historien din og behova du har i dag, på alvor?

LinaLyng

Å begynna med prikken over i'en

"Skjønnhet kommer utenfra, utenfra og inn" All rights reserved © LinaLyng

Mange av oss har lært frå barndommen at det fins ei rett og ei feil rekkefølge å gjera ting i. Ein skal helst trena før ein kosar seg meg yndlingsprogrammet på tv,  rydda før ein vaskar, eta grovskjeve før ein får fruktyogurt, eta middagsmaten før dessert, gjera lekser før ein er saman med venner, gjera keisame husarbeidet først og så kan ein kosa seg med pynting, dersom ein er mellom dei som likar det, etterpå... 

Eg har oppdaga at det er ikkje alltid at den såkalla rette rekkefølga er så rett i praksis. I alle fall ikkje for meg. Av og til fungerer det overraskande bra, nesten på magisk vis, å snu på det heile.

Eg las om den fargerike TV-personlegdommen Christine Koht at ho pleidde å gå rundt i fancy treningsklede heime, utan å trena. Ho meinte at påkledningen gjorde at ho følte seg mykje meir sporty og fresh, og dermed fekk ein betre kvardag av dette. Og plutseleg kunne det også skje at ho faktisk trente, og då var ho jo klar. Koht har det med å overdriva og er ei dame som det er lett å flira av / med, men eg lurer på om ikkje ho også har oppdaga ein djup løyndom.

Personleg går eg ikkje rundt i treningsklede, men eg har no mine metodar eg også... Til dømes når eg skal rydda i heimen, eit arbeid eg ikkje i utgangspunktet er særleg glad i, begynner eg nesten alltid med pyntinga først. Det vil seie at eg ordnar det fint på borda (då må eg jo rydda og vaska dei i samme slengen), set fram blomar og tenner lys. For meg får jobben med å rydda det andre rotet ei enorm drahjelp av dette. Skal eg til med større prosjekt, kan det vera at eg til dømes begynner med å mala ein vegg, uten å ha klargjort rommet med rydding og maskering / tildekking. Dette er kjedelige jobbar som eg får gjort i ein fei, nesten uten at eg merkar det, når eg ser kor fint og kjekt det blir med ny farge på veggen. Ein kan vel nesten sei at eg begynner med det lille ekstra før eg har gjort det grunnleggjande.

Som Christine Koht, kan eg også nytta klede som strategi til å ta ein snarveg mot det målet eg vil nå. Tidlegare hadde eg ein kontorjobb der eg streva med å få unna mykje keisamt papirarbeid som var ein del av arbeidsoppgåvene mine. Ein dag bestemte eg meg for å begynna å gå med skikkeleg kontordame-klede på jobb. Eg leita innerst i skapet og fann fram blusar, sekretærskjørt og høge hælar. Og det hjalp! Litt fordi mine kjære kollegaer syns eg hadde ei festleg tilnærming til det heile og dermed vart det meir lått og løye på arbeidsplassen, men ikkje berre difor. Utsida påverkar innsida! Og omvendt, sjølvsagt. Det var vel kanskje difor eg aldri vart ei heilt fantastisk kontordame, uansett kor mange skjørt og blusar eg tok på meg. Det var fordi eg ikkje er kontordame innerst inne.

Når ein brukar strategien med å ta det det lille ekstra, eller det ytre først, til å uttrykka det som ein verkeleg er, eller den ein verkeleg ynskjer å bli, då trur eg denne metoden verkeleg har kraft i seg. Er du eigentleg ein matentusiast? Invister i noko fancy kjøkkenutstyr! Be nokon på ein herleg middag! Er du eigentleg ein friluftselskar som har kome deg altfor lite ut? Heng utstyret og kleda klart, la det visa i heimen din! Eller meld deg inn i eit turlag! Er du eigentleg ein fotograf? Sjå til at du har eit skikkeleg kamera, vis fram bilde du har teke og verkeleg likar i stort format så andre kan sjå dei! Eller del bileta på facebook! Ta nokre ytre grep i dag for å visa både deg sjølv og omverda kven du eigentleg er og vil vera!

Det finst andre måtar å nærma seg det ein ynskjer å oppnå enn den streve-jevnt-og-trutt-metoden både foreldre og skule har lært barn til alle tider. Kanskje endar ein til slutt opp med å ha lagt ned minst like mykje arbeid, uansett korleis ein arbeider mot målet. Men kanskje har ein også hatt det mykje morsommare på vegen? Ein kan også risikera å stråla litt ekstra ;-)

Det barn du var skal du aldri bli

All rights reserved © LinaLyng

DET BARN DU VAR SKAL DU ALDRI BLI

det barn du var skal du aldri bli
ingen kan hente frem
de drømmer som formet deg
de bilder som fylte sommernatten
med grønn sol og gule slanger

det barn du var skal du aldri bli
ingen kan åpne dørene
til de rom du har forlatt
du har lagt noe bak deg
du har mistet noe du holdt av
rom som var varme
rom fulle av vann og blomstertapet

det barn du var skal du aldri bli
ingen kan ta deg med til dagene 
da klokken var et mysterium
da du visste alt om angst og kjærlighet
ingen kan gi deg den kvelden
da lek og latter fulgte deg inn i søvnen
og ingenting var umulig

det barn du var skal du aldri bli
den du er skal du snart glemme

Lars Saabye Christensen

Ord som styrer bildet?

Eg har fått mange tilbakemeldingar på titlane på bildene mine, både positive og negative. Mange har gitt uttrykk for at det var nettopp tittelen som gjorde at bildet "gjekk inn" hjå dei. Medan andre har sagt at dei opplever at titlane avgrensar den frie opplevinga av maleria, dei kjennest som eg vil styra dei inn i bestemte tankebanar. Det blir for konkret og litt banalt, kanskje? Eg har ingen problem med å skjøna kva dei som seier dette meiner.  Det er jo absolutt dumt å begrensa opplevinga til betraktaren i ein viss retning. 

Det er faktisk sånn at orda styrer bildet, også for meg. Tittelen er verkelg ein del av bildet, ei aha-oppleving som låser opp bildet for meg. Eg veit veldig ofte ikkje heilt kva eg malar før tittelen kjem til meg, og det kan skje både tidleg og seint i prosessen. På forsida av bildegalleriet mitt står det at eg ved "å mala utforskar kjensler og opplevingar som ikkje er tilgjengelege for meg gjennom ord". Denne samanhangen er utrulig sterk for meg, og den er grunnen til at eg berre MÅ mala. Når det då plutseleg kjem ord til eit bilde eg held på med, så er det ei svært underleg oppleving for meg. Og det er ikkje slik at eg forstår alt i mitt eige bilde kun fordi dei orda "høyrte til". For meg sjølv held ord og bilde fram med å "dirra saman" på ein meir eller mindre uforståeleg måte i år ut og år inn. Eg gjev altså ikkje titlane for å forklara kva eg har malt, sjølv om det virkar sånn for mange. Titlane er ein sjølvstendig og viktig komponent i både maleopplevinga for meg og i det ferdige produktet. Tittelen "låser opp" bildet, ja, men den opplåste døra fører kun inn til eit nytt, gåtefullt univers, og ikkje inn til ein fasit. 

Eg har gong etter gong sett bilde som eg har malt få eit heilt nytt liv, heilt nye historiar symbol i møte med nett DEG som betraktar og det du ser og det livet du har med deg. Tittelen er inga fullgod forklaring på kva eg har malt. Du står heilt fritt til å sjå på bildene mine og tolka dei og orda som høyrer til akkurat som du vil. 

Så eg kjem truleg ikkje til å endra på akkurat det med titlane. Eg er nok usedvanleg oppteken av ord, og samskapinga som skjer når ord møter fargar og motiv. Det er liksom det som er mi greie. Men ein skal som kjent aldri sei aldri, kanskje er det slik at ein dag sluttar desse titlane å "koma til meg". Då vil også mine bilde bli utan namn. 

"Fjell kan flytta tru" er ein typisk tittel som berre kom og som framleis dirrar litt uforståeleg saman med bildet, også for meg.  All rights reserved © LinaLyng